منطقه شکارممنوع شاسکوه:این منطقه در سال 1380 با وسعت 114650 هکتار از طرف محیط زیست شهرستان به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی و مورد حفاظت قرار گرفت قابلیتهای زیستی این منطقه در سالهای گذشته مورد بی مهری بوده و پوشش گیاهی و حیات جانوری به سرعت نابود شده است. با توجه به نوان اکولوژیکی بالای منطقه می توان از ضربات و لطمات وارده به آن جلوگیری نمود.
دیار مارها: مارها به جز ایرلند و زلاندنو در تمام دنیا پراکنده هستند حرکت مارها معمولا ماریپچ است. با کمک ماهیچه های بین دنده ای عضلات قوی خزیدن را انجام می دهند از عوامل تشخیص مارها شکل و مشخصات ظاهی آنهاست که از پولک پوشیده شده است تعدادی از مارها به آسانی از روی رنگ یاعلامت مشخصی که دارند شناخته می شوند برای شناختن دقیق مارها نیاز به تجربه و تخصص می باشد.

مارها سه دسته اند: غیرسمی، نیمه سمی و سمی
شهرستان قاینات خصوصا منطقه شکار ممنوع شاسکوه و دشت اسفدن از دیرباز مورد علاقه مارشناسان و مارگیران بوده بطوریکه افراد بومی روستاهای گرماب، تیگاب، سرمستی و مارزنگی در حاشیه منطقه شاسکوه مارهای مختلف را کاملا شناخه و به ارزش این خزندگان واقف هستندآنها که مجوز دارند خانوادگی با مارگیری و فروش آن درآمد خوبی دارند. موسسه سرم سازی حصارک کرج جهت تهیه داروهای مهم و حیاتی مارهای سمی را از مارگیران وستاهای فوق خریداری و به تهران می برند.
فصل مارگیری یکی اواخر پائیز تا اوایل زمستان و دیگری اول بهار تا آخر تابستان است. انواع مارهای منطقه عبارتند از: جعفری، کبری، شتری، عینکی، شاخدار و مار سیاه.
اگر فردی دچار مارگزیدگی شود ممکن است چشم، بینی و لثه اش دچار خونریزی شده یا مبتلا به خواب آلودگی گشته و یا تمام بدنش متورم و سیاه شود. در هر صورت تنها راه نجات واکسن مارگزیدگی است و اگر نه مارگزیده جان خود را از دست خواهد داد.
مارهای سمی از نورگریزانند و مردمک چشم آنها مثل عدد 1 اس ولی غیرسمی ها بشکل عدد 5 هیچ وقت مهارها به انسان حمله نمی کنند مگر آنکه حسامارهای سمی از نورگریزانند و مردمک چشم آنها مثل عدد 1 اس ولی غیرسمی ها بشکل عدد 5 هیچ وقت مهارها به انسان حمله نمی کنند مگر آنکه حساس خطر کنند اگر ماری زخمی شد یا مورد حمله قرار گرفته بسیار خطرناک است.
سوسمارها که از جمعیت بالایی برخوردار و در سطح وسیعی از ایران پخش شده اند در منطقه شکل ممنوع شاسکوه و دشت اسفدن انواع آنها را می توان دید. تنوع و تراکم مارمولکها نسبت به ارتفاع منطقه متفاوت می باشد. تعدادی از سوسمارها در مناطق دشتی و لابلای بوته زارها صخره ای و پرشیب ارتفاعات منطقه زیست می نمایند که در تشکیلات جانوری و حیات وحش سهم بسزایی دارند.
از نیم قرن پیش به این طرف نقش این حیوانات در طبیعت و تعادل اکوژیکی و در رابطه با مسائل اقتصادی، بهداشتی، مورد برسی قرار گرفته است. تاکنون طرح جامع و در خور توجهی در مورد سوسمارها صورت نپذیرفته است. نوع رفتارمارمولکها در شرایط مختلف از نر دما، رطوبت، نور و ...متفاوت است. بیشتر آنها در دمای بالا فعالیت دارند. غذای عمده آنها حشرات است. همواره در اطراف بوته زارها زندگی می کنند. رنگ مارمولکهای مختلف عمدتا زرد، بنفش و درخشان است مارمولکها منطقه شکار ممنوع شاسکوه و دشت اسفدن متعدد و زیادند.

قلندری: در حاشیه جاده تیگاب-ابراهیم آباد و در مقابل سلسله کوه های سر به فلک کشیده«شاسکوه و میلادکوه» قاین بر بلندای تپه ای بزرگ، روستایی است که به آن «سرمستی» می گویند، این روستا 12 خانوار و حدود 90 نفر جمعیت دارد، صد درصد اهالی از یک فامیل و در کل اعضای یک خانواده هستند.

جلوه گاه طبیعی و زیبای درختان سرسبز کاج از کنار جاده توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

برای تهیه گزارش وارد جاده خاکی سرمستی شدیم و در کنار مزارع زیبای زعفران قبل از رسیدن به روستا با 2 نفر از اهالی خوش برخورد و خوش مشرب آن دوستانه گفت وگو کردیم.

«خسرو ابراهیمی» که خود را ریش سفید و بزرگ روستا معرفی کرد، گفت: تقاضایی که از شما دارم این است که خاکی بودن جاده یک کیلومتری این روستا را به مسئولان اداره راه و ترابری اطلاع دهید زیرا در زمستان رفت و آمد به ویژه در ورودی روستا که سربالایی است بسیار مشکل می شود.

وی ما را به نوشیدن چای در کنار مزرعه دعوت کرد و ادامه داد: 85 سال سن دارم و تمام عمرم را به ویژه بعد از زلزله سال 76 در این روستا در کنار فرزندان و داماد و نوه ها به کشاورزی و دامداری گذرانده ام.

وی اضافه کرد: در کنار اندک آب کشاورزی که بیش از 2 اینچ نیست در دشت و صحرا به دامداری و کشاورزی مشغول هستیم.

این پیرمرد با نشاط گفت: اطلاعات بیشتر درباره روستا را از فرزندم بخواهید و بدین ترتیب ما برای دریافت اطلاعات بیشتر وارد روستا شدیم.

«فرامرز ابراهیمی» با تایید مشکلاتی که پدرش گفته بود، افزود: مدرسه سرمستی به دلیل جمعیت کم دانش آموزی تعطیل شد و بچه ها فاصله 3 کیلومتری تا روستای گرماب را پیاده می روند.

او با اشاره به کانتینری که در گوشه روستا بود، گفت: مدرسه روستا همین اتاقک است که تا آماده شدن مسجد در آن نماز و مجالس مذهبی برپا می شود.

«ابراهیمی» افزود: حدود 3 سال قبل اداره اوقاف و امور خیریه قاین به احداث مسجد سرمستی کمک کرد که این میزان کمک کفاف تکمیل شدن آن را نکرد و از مسئولان تقاضای اختصاص بودجه برای تکمیل و تجهیز مسجد را داریم.

معاون اداره راه و ترابری قاینات درباره آسفالت یک کیلومتر راه فرعی روستا گفت: اگر در زمان احداث و آسفالت راه اصلی زیرکوه اهالی متقاضی آسفالت می شدند به راحتی می شد خواسته آنان را عملی کرد، اکنون برای حدود 8 روستای دیگر که راه های (آنتنی) کمتر از یک کیلومتر دارد تقاضای بودجه کرده ایم که در صورت تخصیص اعتبار به طور حتم آسفالت راه روستایی سرمستی هم در دستور کار قرار خواهد گرفت.

«صادقی» افزود: مهم تر از آن هنوز روستاهایی از جمله دوچاهی و تجنود را داریم که راه آن آسفالت نشده و در اولویت برنامه های آینده این اداره است.

دراین جشنواره که در نمایشگاه های بین المللی تهران برگزار شدوهدف از آن آشنایی باآداب، آیین و سنن عشایر از نظر نوع اسکان، پوشش و لباس، موسیقی اقوام، صنایع دستی و انواع خوراکی­‌های مربوط به این قشر شریف جامعه بود که در معرض دید و بازدید علاقمندان قرار گرفته است و شبکه تلویزیونی بازار با استقرار دوربین­‌های خود در این نمایشگاه، جلوه­‌های زیبایی از این حضور را در قاب تصویر نمایش می‌دهد.

از شنبه مورخه ۱۴ بهمن این جشنواره افتتاح شده است ودر تاریخ پنجشنبه ۱۹بهمن به اختتامیه می رسد. در این جشنواره از تمامی عشایرسراسر ایران آمده اند.در این نمایشگاه ،از استان خراسان جنوبی از عشایر بهلولی روستای گرماب آمده اند که هرکدام در بخش های مختلف ای هنر خود را نشان می دهند ودر این جا دارد که از صمیم قلب از طرف خودم واهالی روستای گرماب وسرمستی وتمامی استان خراسان جنوبی یکی یکی از زحماتشان تشکر کنم.در بخش رقص محلی آقایان حاج ابوالفضل احمدی،صادق نادی،تیمور محمدی ،سجاد حسین احمدی ،جواد پریرو ،موسی روحی ودر بخش هنرهای دستی آقایان علی عباسپور نادی ،علی اسدی ودر بخش های فرهنگی آقایان میرزا محمدی،کربلایی رمضان عباسپور،تیمور محمدی ،محمد ابراهیمی ودر بخش تهیه سوغاتی ها از خواهران گرامی تشکر کامل را داشته باشم.در جلسه های که تاکنون با مسئولان عشایر استان خراسان جنوبی در محل برگزاری نمایشگاه داشتیم در موردمشکلات آبگرم وکمک به ساخت حسینه وکم کاستی های جوانان در زمینه ورزشی نبود سالن ورزشی و در موردکوچک بودن مدرسه راهنمایی و ایجاد دبیرستان در روستا بحث وگفت وگو شدوقرار شد که در قبل یا بعد از عید سفری به روستا گرماب داشته باشند واز نزدیک با کم وکاستی های اهالی این روستا راببینند ،تا برای این کم وکاستی ها راه حل ارائه دهند وبه اجرا در آورند.

با سلام خدمت دوستان ،همانطور که می دانید روستا سرمستی در فاصله 700متری آبگرم که مطلق به روستای گرماب و سرمستی است قار دارد واگر نظر من را بخواهید مطلق به همه مردم است نه فقط در خراسان جنوبی بلکه سایر اقوام در سراسر ایران است واین قنات که همجواری نزدیکی با آبگرم و قنات روستای گرماب داره ودر واقع درمسیر طولی وموازی با این آبگرم وقنات روستا گرماب داردوبه نظر من سفره های آب زیرزمینی این ها در یک نقطه مابین قنات گرماب وقنات سرمستی قرار دارند .

 به گونه آب قنات سرمستی حاوی مواد معدنی مانند کلسیم و...است که از روستاها اطراف برای تامین آب شرب مورد نیاز خودرا از این قنات تهیه میکردند البته تا 1سال پیش،از آنجایی فناوری نوین در عرصه آب رسانی وبه کمک نماینده سابق قاینات (موسی قربانی) به روستا های تیگاب وگرماب وسرمستی آب لوله کشی وشرب از روستا فندخت به این جا رساندبازهم خداوند را شکر گذاریم ،اما مردم این روستا هنوز هم آب قنات را ترجیح میدهندوخواهشمندام نظرتان در مورد این مسئله بگویید.

موروفولوژی یا شکل قنات در روستا سرمستی : همانطور که مستحظر هستید،در بالا دست این قنات تپه ای به ارتفاع 1500متر از سطح دریا قرار دارد ،آب از دل این قنات بیرون می آیید وآب را با لوله های بزرگ از کنار تپه بیرون میکشند ویا به عبارتی خود آب می آیید ودر پایین دست این قنات استخر متوسطی برای ذخیره آب در بخش کشاورزی وجود دارد که هرکس به میزان ساعتی که آب دارد از این برای کشاورزی استفاده میکنند.

روستای سرمستی قاینات20خانوار و 50نفر جمعیت دارد که اهالی صبور و خونگرم آن با یکدیگر وابستگی نسبی و سببی دارند، با کمی ها و کاستی ها می سازند و به قول خودشان، سرمستی بدون آب را تجربه می کنند.این روستای محروم و تا حدودی مرزی در 60 کیلومتری شرق قاین و در ادامه رشته کوه های شاسکوه و روستاهای تیگاب و مهدی آباد قرار گرفته که به گفته اهالی، سال هاست که از نعمت آب شرب لوله کشی بی نصیب و محرومند.گرچه مسئولان برنامه هایی برای آب رسانی به سرمستی دارند اما کندی کار آن ها عطش تشنگی و بی تابی را در اهالی این روستا دو چندان کرده است.اجرا نشدن طرح هادی، از رونق افتادن دام داری عشایری سرمستی، نداشتن پزشک، بدون ساختمان بودن مدرسه روستا و ... از دیگر خواسته های اهالی است که روستاییان این نقطه از استان از بی توجهی مسئولان به آن گلایه دارند. در خراسان جنوبی شاید کمتر کسی باشد که نام و آواره روستای سرمستی زیرکوه قاینات را به دلیل داشتن چشمه آب گرم و خاصیت درمانی آن نشنیده و یا به آن جا سفر نکرده باشد. اما این روستا و اهالی سخت کوش آن از آب شرب بهداشتی محرومند و در کنار خشکسالی های پی در پی، بی آبی را نیز تجربه می کنند. مسیرهای ورودی به سرمستی از طرف قاین و حوض رباط و از طرف حاجی آباد و روستای آبیز، آسفالت است، در این مسیر بیابان های سوخته، خاک های تفتیده و تپه ماهورهای خشک و بی رونق حاصل چندین سال خشکسالی چشم نوازی می کند ولی عشایر صبور، خونگرم و درد آشنای سرمستی با حضور خود گرمی خاصی به منطقه بخشیده اند و ارزش آن را دارند تا ساعت ها در کنارشان بنشینی و داشته ها و نداشته هایشان را از زبانشان بشنوی. در بدو ورود به سرمستی ، سری به کوچه ها و محله های مختلف زدیم تا با مردم میهمان نوازش صحبتی داشته باشیم. خانه ها و اماکن، اصولی و مهندسی و با مصالح قدیم ساخته شده ولی از اجرای طرح هادی این روستای بزرگ و مستعد خبری نبود. هر چند دهیار سرمستی از نقشه برداری طرح هادی خبر می دهد اما تا اجرای طرح، مردم باید سال های سال همچون آب رسانی چشم انتظار بمانند.

زرشک درختچه ایست تیغدار به طول ۱ تا ۵ متر. چوب آن به رنگ قرمز، قهوه‌ای یا زرد است. برگهای آن بیضی شکل با دندانه‌های اره‌ای و میوه اش قرمز رنگ بیضوی شکل و ترش مزه‌است.
انتهای بهار و ابتدای تابستان فصل شکوفه دادن بوته زرشک است،غنچه‌های زرد رنگ که در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود می‌گیرند.

 معرفی خواص زرشک:

● زرشک از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است میوه زرشک خواص زیر را درد:

۱)قابض است

۲)تقویت کننده قلب و کبد است

۳)بواسیر خونی را درمان می کند

۴)خونریزی را برطرف می کند

۵)برای برطرف کردن بیماریهای کبدی مفید است

۶)صفرا بر است

۷)دم کرده زرشک را برای برطرف کردن ناراحتی های دهان غرغره کنید .

● خواص ریشه و پوست ساقه

۱)صفرا بر و مسهل است

۲)کبد را پاک و تقویت می کند

۳)اعمال دستگاه گوارش را منظم می کند

.

خسرو ابراهیمی که از استان خراسان جنوبی است ودر شهرستان قاین در روستا سرمستی زندگی می کند از کودکی دنبال مار گیری بوده است ومار های مانندکپچه وبور اشتری و....را میگیرد.درسطح استان شاید کمتر نفری را ببینیم که این مارگیر معرف را نشناسد واو با پیری اش هنوز هم مانند مردان جوان به دنبال فعالیت های کشاورزی ودامداری ومارگیری است وبه اصطلاح ما روستای ها روغن زردی است واو چهار پسر دارد که نام هایشان فرامرز،علی برات،رضا،یوسف است .ازمیان پسران او فرامرزدنبال حرفه مارگیری رفته است.وحال داستان مارگیری فرامرز را بیان میکنم: فرامرز مارگیری را از پدر آموخته و سال‌هاست، کنار او در صید مار فعال است نیز گفت: مردم داستان‌های وحشتناکی از مارها شنیده‌اند و طبعاً از آن‌ها وحشت دارند، به محض روبرو شدن و دیدن مار دست و پایشان را گم می‌کنند یا با چوب و سنگ به آن حمله‌ور می‌شوند یا سراسیمه فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند که ممکن است مار دیگری را لگدمال کنند و کار دست خودشان بدهند در حالی که مارها نسبتاً جانورانی مفید و بی‌آزار هستند و تنها انواع بسیار محدود و انگشت شماری از آن‌ها خوی تهاجمی دارند اکثریت اگر آزاری نبینند یا کسی آن‌ها را تحریک به مقابله نکند آزاری نمی‌رسانند و بیشتر گزش‌های آن‌ها جنبه دفاع دارد یعنی ممکن است انسان یا حیوان هنگام عبور از روی علفزار یا کشت و زرعی یا تخته سنگی بی‌توجه پا روی بدن ماری بگذارد و مار نیز وحشت زده عکس‌العمل نشان دهد.
فرامرز ابراهیمی همچنین گفت باید دانست که تعداد کمی از مارها دارای سمی کشنده هستند ولی در هرحال، درصورت بروز چنین واقعه‌ای باید بالای محل گزش را محکم بست و با چاک دادن محل نیش مار سعی شود حتی المقدور سم وارده را خارج سازند و در صورت امکان سریعاً سرم ضد مار تزریق کنند به علاوه چون مارگزیده شدیداً دچار وحشت و اضطراب می‌شود رساندن سریع مار گزیده به یک مرکز پزشکی هم برای رفع اثر خطرناک سم و هم از نظر عوارض جانبی آن و هم از نظر ایجاد آرامش روانی مار گزیده بسیار مفید است.